Opptak frå opent møte om forskingsetikk og personvern
Korleis sikre forskingsetikk og personvern? Torsdag 2. november arrangerte Dei nasjonale forskingsetiske komiteane og Sikt eit ope møte på Litteraturhuset i Oslo. Det var stor interesse for arrangementet, som vart fullteikna. No er opptak av innlegga lagt ut Youtube.
28. november 2023
Del 1: Samtykke – etikk eller juss?
Denne delen tek føre seg ansvaret forskaren har for å sikre integriteten, tryggleiken og velferda til deltakarane. Institusjonane skal òg ha gode system for å sikre at både forskingsetikken og personvernreleverket er vareteken.
Likevel er det uklart for mange kva det inneber i få eit informert samtykke. Handlar det om juss eller etikk, eller begge deler? Personvernforordning eller helseforskingslov? Og kva instansar har eigentleg ansvar for kva?
Samtidig skjer ein omfattande diskusjon om forskinga heller bør bruke samfunnsnytte eller «allmenne interesser» som rettsleg grunnlag. Kva konsekvensar får dette for dei etiske vurderingane omkring informert samtykkje?
Sjå opptak frå "del 1: Samtykke – etikk eller juss?"Del 2: Vurdering av forsking – meir enn personvern og GDPR
I nokre tilfelle blir det stilt krav stilt om førehandsgodkjenning av forsking på menneske, til dømes innan medisinsk og helsefagleg forsking. På andre område er forskingsetikken vareteken i fagmiljøa, gjerne med støtte i etiske retningslinjer.
Samtidig dukkar det opp nye krav om forskingsetiske vurderingar, til dømes frå tidsskrift. Tryggingspolitikk og eksportkontroll stiller òg nye krav om vurdering av forsking.
Korleis kan institusjonane hjelpe forskarane sine i møte med ulike eksterne krav? Kan det vere formålstenleg å opprette eigne forskingsetiske utval for å kvalitetssikre vurderingane? I så fall, korleis kan desse vareta omsyn til forskingsetikk og akademisk fridom?
Sjå opptak frå "del 2: Vurdering av forsking – meir enn personvern og GDPR"Del 3: Ansvarleg deling og gjenbruk av forskingsdata
Deling og gjenbruk av data frå forsking reiser mange utfordringar. Det er eit mål at forskingsdata skal gjerast tilgjengelege «så ope som mogleg», men kva betyr det at dei skal vere «så lukka som nødvendig»?
Forskingsdata skal vere FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable), men korleis balansere dette mot andre etiske prinsipp som CARE, knytt til urfolks rettar (Collective benifit, Authority to control, Responsibility, Ethics)?
Korleis kan vi balansere openheit mot omsyn til forskingsetikk og personvern? Korleis vere både open og ansvarleg?
Sjå opptak frå "del 3: Ansvarleg deling og gjenbruk av forskingsdata"Presentasjonar frå dagen
Pdf-ar frå presentasjonen til fleire av innlegga er også blitt lagt ut.
Presentasjonane finn du på forskningsetikk.no